Kanûnî Sultan Süleyman’ın, son seferi sırasında Sigetvar’da, savaş meydanında vefat etmesi üzerine tahta, oğlu II. Selim geçti. Babasının 46 yıl süren saltanatının ardından padişah olduğunda 43. yaşını sürüyordu ki 36 Osmanlı padişahı içinde tahta geçtiklerindeki yaşları bakımından yedinci sıradadır.
II. Selim, 1566-1574 yılları arasında sekiz yıldan üç ay kadar fazla süre padişahlık yaptı. Saltanat süresi bakımından Osmanlı padişahları içinde 27. sıradadır. Babasının son sadrazamı Sokollu Mehmed Paşa (ö. 1579), onun tek sadrazamı ve aynı zamanda damadı idi.
MUHTEŞEM FETİHLER VE ESERLER
II. Selim dönemini yaşamış olan Osmanlı tarihçilerinden Selânikî Mustafa Efendi (ö. 1600 civarı), kaleme aldığı Osmanlı tarihinde II. Selim devrinin mühim fetihlerini ve eserlerini şu sekiz başlık altında sıralamaktadır:
1. Kanûnî devrinde hâkimiyet altına alınan Yemen’de patlak veren İmam Mutahhar isyanı bastırılarak Yemen tekrar fethedildi. Özdemiroğlu Osman Paşa, Lala Mustafa Paşa ve Koca Sinan Paşa bu fetihte mühim rol oynadılar.
2. Kâbe’nin içinde bulunduğu Mescid-i Harâm’ın etrafına, hacıların tavaf sırasında rahat etmelerini sağlamak üzere 365 kubbe inşa edildi. Ayrıca II. Selim’in ablası Mihrimah Sultan, 500.000 altın harcayarak Arafat ve Mekke’ye su getiren Aynizübeyde su yollarını tamir ettirdi. Projede 1000 kadar usta, mühendis ve işçi çalıştı.
3. Lala Mustafa Paşa’nın serdarlığında Kıbrıs Adası fethedildi. 9 Eylül 1570’te Lefkoşe’nin fethiyle başlayan sefer, 1 Ağustos 1571’de Magosa’nın alınmasıyla tamamlandı.
4. Edirne’de Mimar Sinan’a 1568-1574 yılları arasında dört minareli Selimiye Camii’ni yaptırıldı.
5. II. Selim devrinde 1000 yıla ulaşan tarihiyle Ayasofya-i Kebir Camii, yıkılma tehlikesi altındaydı. Ayrıca 135 yıldır dört bir tarafına çok sayıda ev yapılmıştı. Önce cami çevresindeki bütün yapılar istimlak edilerek kaldırıldı. Ardından padişah, Mimar Sinan eliyle bu kadim mabedin mimarî yapısını bozmayacak şekilde sağlam istinat duvarları yaptırdığı gibi kuzeydeki iki kalın minareyi inşa ettirdi.
6. Temeli Kanûnî devrinde atılan Büyükçekmece Köprüsü tamamlandı. Mimar Sinan’ın eseri olan köprü 28 gözlü olup 635 metredir.
7. Kapdan-ı derya Kılıç Ali Paşa eliyle Anavarin Limanı’nın girişine sağlam bir kale yaptırılıp top ve asker yerleştirilerek Osmanlı donanmasının sıkça uğradığı bu bölgenin korunması sağlandı.
8. Kapdan-ı derya Kılıç Ali Paşa ve kara ordusu serdarı Koca Sinan Paşa eliyle Tunus fethedildi. Böylece Tunus’ta 3 asırdan fazla sürecek Osmanlı hâkimiyeti başladı.
SELİMİYE CAMİİ İBADETE NE ZAMAN AÇILDI?
Osmanlı mimarîsinin şaheserlerinden olan ve Mimar Sinan’ın ustalık eserim dediği Edirne Selimiye Camii’nin açılışını yapmaya, caminin bânîsi II. Selim hastalığı sebebiyle gidememiştir.
Sâî Mustafa Çelebi (ö. 1595-6) tarafından kaleme alınan ve Mimar Sinan’ın ağzından onun hayatını ve eserlerini anlatan Tezkiretü’l-Bünyân’da ve dönemle ilgili her konuda ayrıntılı bilgi veren Selânikî Mustafa Efendi’nin tarihinde, caminin ne zaman ibadete açıldığı konusunda bilgi yoktur.
Bu konuda en net bilgiyi, dönemin Osmanlı şehnâmecisi ve tarihçisi Seyyid Lokmân’ın (ö. 1601’den sonra) kaleme aldığı Zübdetü’t-Tevârîh isimli eserde buluyoruz. Bu eser, üç sene süren bir çalışma sonucunda tarafımdan hazırlanarak Kültür ve Turizm Bakanlığı Yazma Eserler Kurumu tarafından 2022’de bastırıldı.
Seyyid Lokmân’ın bildirdiğine göre inşaatı tamamlanan caminin ibadete açılarak ilk namazın kılınacağı merasime, padişahın da katılması kararlaştırılmıştı. Ancak sağlık durumu buna elvermedi. Padişahın camiyi ziyareti tehir edildi ve açılış için bir ferman yazıldı. Fermanın gereği yapılarak Edirne kadısı, ulema, şehrin eşrafı, caminin mütevellisi ve Edirne halkının katılımıyla 12 Receb 982 yani 29 Ekim 1574 Cuma günü ilk namaz kılınarak hutbe okundu ve dualar edildi. Padişah, yaptırdığı camiyi göremeden 1,5 ay sonra 14 Aralık 1574 günü vefat etti ki ertesi gün Ramazan’ın ilk günüydü.
